Vumi's Antika - Istorija gradova-Bec

Vumi's Antika (http://www.vumidet.net/forum/index.php)

- Istorija gradova (http://www.vumidet.net/forum/forumdisplay.php?f=140)

- - Istorija gradova-Bec (http://www.vumidet.net/forum/showthread.php?t=1678)

Istorija gradova-Bec

ISTORIJA BECA

Grad se po prvi put spominje u pisanim podacima oko1137. godine, ali se zna da je postojao u vrijeme Rimskog carstva, i za vrijeme Huna. Dolaskom dinastije Habs-
burg na prijesto 1278. godine, Bec pocinje da kroji ne samo svoju, nego i istoriju citave Evrope. Iskre nekadasnjeg sjaja velike carevine i jedne sjajne kulture, koja je u sebi umjela da objedini ono sto je bilo najbolje u kulturama naroda kojima je vladala, bez problema se i danas mogu primijetiti.
Kao rimsko utvrdjenje na granici prema Panoniji, grad se u srednjem vijeku razvio zahvaljujuci dinastiji Babenberg, a zatim dinastiji Habsburg, pod cijom vlascu je od 1276. godine. Kao prebivaliste careva Svetog Rimskog carstva (vecine poslije 1438., a definitivno pocev od 1611.), bio je po opsadom Turaka (1529., 1683.). U Becu su potpisana mnogobrojna primirja, a posebno je znacajno ono iz 1738., kojim je okoncan rat oko sukcesije Poljske, kao i Becki kongres, koji je odrzan 1815. godine. Grad je u XIX vijeku bio jedan od glavnih kulturnih sredista Evrope. Poslije propasti Austrougarske imperije (1918), postao je glavni grad Republike Austrije. Od 1945. do 1955. grad je bio podjeljen na cetiri okupaciona sektora saveznika.
http://www.znanje.org/i/i21/01iv01/0...c/bec/bec2.jpg

dinastija Habzburg

DINASTIJA HABZBURG

Ova porodica je vladala rimskim germanskim Svetim Carstvim (1273-1291, 1438-1740, 1765-1806), Austrijom (1278-1918), Spanijom (1516-1700) i Ceskom i Madjarskom (1526-1918). Za bogatstvo Habzburga zasluzan je Rudolf I, izabran za kralja Rimljana 1273., koji je u XII vijeku osvojio velike teritorije u Svajcarskoj i Alzasu. Habzburzi zu stekli Donju Austriju i Stiriju (1278), Tirol (1363) i u XV vijeku uzeli ime kraljevske kuce od Austrije. Brakovima i nasljedstvima, od 1477. do 1526., Austrija je dobila Holandiju, Kastilju, Aragon, Cesku i Madjarsku. Po abdikaciji Karla V (1556.), Carstvo je podjeljeno iz- medju njegovog sina Filipa II (1556-1598), osnivaca spanskog ogranka, koji se ugasio 1700. i Filipovog brata Ferdinanda I (1556-1564), osnivaca njemackog ogranka. Karlo VI prenosi cjelokupno nasljedstvo Habzburga svojoj kceri Mariji Tereziji (1740-1780). Ona se 1736. udala za Franju Lotarinskog, osnivaca habzbursko-lotarinske loze, koja do 1918. vlada Austrijom, Ceskom i Madjarskom.

http://www.znanje.org/i/i21/01iv01/0...tar%20beca.jpg

Becki kongres je kongres predvidjen prvim Pariskim ugovorom (maj 1814.), a odrzan je u Becu u cilju reorganizovanja Evrope nakon pada Napoleona. Odluke su donijela cetiri velika pobjed-
nika i njihovi predstavnici: Austrija- Meternih, Rusija- Neselrode, Velika Britanija- Kastelraf, Prusija- Hardenberg. Predstavnik Francuske Luja XVIII je bio Taleran.

Finalni akt, potpisan u junu 1815. bio je inspirisan principima monarhijskog prava i evropske ravnoteze, a zapostavio je princip nacionalnosti. Rusija se uvecala za Finsku, Besarabiju i veci dio Poljske. Pruska, cija se poljska teritorija smanjila, dobila je Svedsku Pomeraniju, trecinu Saksonije, Vestfaliju i dio lijeve obale Rajne. Austrija se odrekla Holandije i svapskih vojvodstava, a za uzvrat je ponovo preuzela Tirol, Salcburg, Galiciju, dalmatinsku obalu i Venecijansko-lombardijsko kraljevstvo. Stvoreno je Holandsko kraljevstvo (Holandija, Belgija i Luksemburg), a kraljevstvo Pijemont je anektiralo Djenovu. Na sjeveru, Danska je ustupila Norvesku Svedskoj. Njemacka i Italija su ostale rascjepkane.

Njemacka konfederacija, koju je predstavljao austrijski car, okupljala je 38 suverenih drzava. Od 7 italijanskih drzava jedna je pripadala Austriji, a na celu tri nalazio se austrijski princ. Velika Britanija je dobila Maltu i Jonska ostrva, Gvajanu i nekoliko Antilskih ostrva, Rt dobre nade, ostrva Mauricijus, Cejlon. Djelo Beckog kongresa, kao plod dogovora evropskih saveznika, osiguralo je Evropi 40 godina relativnog mira. Medjutim, uprkos slomu revolucija 1848-1849, nacionalni pokreti su doveli do njegove propasti.

http://www.znanje.org/i/i21/01iv01/0...da%20vlade.jpg

MARIJA TEREZIJA
http://www.znanje.org/i/i21/01iv01/0...20terezije.jpg

Za vladavine Marije Terezije austrijsko carstvo dozivljava krupne transformacije i, prije svega na ekonomskom planu, dobija odlike savreme-
ne drzave otvorene za implementaciju najnovi-
jih dostignuca industrijske revolucije. Ipak mo-
dernizacija ekonomske moci Austrije ostace i dalje u sjeni isto tako snaznog napretka i jaca- nja sjevernog susjeda Prusije. Marija je rodjena u Becu 1717. Kao najstarija kci Karla VII, Ma-
rija Terezija, po ocevoj smrti, postaje nadvoj-
vodkinja Austrije i kraljica Madjarske i Ceske.
Poslije udaje za Fransoa de Lorena, od 1745. imperatora Svetog Carstva, Marija Terezija nosi i ti-
tulu imperatorke. Rodila je mnogo djece, medju njima i buduve monarhe Jozefa II, Leopolda II i Mariju Antonaetu. Poslije smrti svog muza, Marija nakratko razmislja o povlacenju s trona, no ipak nastavlja da vlada, pomno prateci prebrze radikalne reforme koje pokrece njen sin Jozef. Oprez kojim je Marija Terezija pristupala reformama susta je suprotnost ciljevima i metodama prestolonasljednika Jozefa II; njegove grube i brze reforme zadiru u interese vladajucih nacional-
nih struktura sirom carevine i izazivaju otvorena, pa i oruzana protivljenja u Belgiji i Madjarskoj. Ali na vojnom i diplomatskom planu carica mu daje odresene ruke i saglasava se sa prvom diobom Poljske (1772), ustupa Bukovinu Turskoj (1775) ili slabo podrzava svog sina da anektira Bavarsku (1778-79).

Katedrala Svetog Stefana- nedaleko od Ringa, u samom srcu grada, na Trgu Svetog Stefana. To je mjesto gdje se susreću 2 najljepše trgovačke i pješačke ulice. Ova katedrala započeta u romantičkom stilu, nastavljena u gotičkom, a završena u baroknom, nastajala je, kažu, zajedno sa austrijskom državom. Tačna godina njene izgradnje se ne može utvrditi ali se pretpostavlja da je transformacija u gotičke elememente započela u 14. i 15. vijeku. Katedrala posjeduje, vjerovatno najčuvenije zvono u Evropi- "Pumerin". Ovo zvono je nastalo od pretopljenih topova turske vojske koja je 1638. god. po drugi put opsjedala Beč. Za razliku od prve opsade, u kojoj su Turci ušli u grad i na vrh katedrale umjesto krsta stavili polumjesec, ovog puta se Beč odbranio. God. 1711. pretopili su zaplijenje- ne turske topove ( oko 180 topova ) i od njih napravili zvono za katedralu Svetog Stefana.

http://www.znanje.org/i/i21/01iv01/0...%20stefana.jpg

Hofburg- ogromno zdanje koje se sa-
stoji iz mnogobrojnih odaja i manjih građevina grupisanih u stari i novi Hof-
burg. Veličina dvorca simbolično pred-
stavlja nekadašnju moć i snagu dinastije Habzburg. Ova dinastija je od Austrije stvorila carevinu a njene planove je pomutio Gavrilo Princip. Hofburg je vijekovima bila zvanična rezidencija vladara Austrije i građen je od 13. do 18. vijeka, pa se prepliću najrazličitiji stilovi arhitekture i umjetnosti. Pored Hofburga, još 2 dvorca privlače pažnju turista iz cijelog svijeta: Belvedere i Šonbrun.

http://www.znanje.org/i/i21/01iv01/0...ec/hofburg.jpg

BELVEDERE I ŠENBRUN
http://www.znanje.org/i/i21/01iv01/0.../belvedere.jpg

Belvedere- dvorac koji se nalazi u blizini centra grada, u kome je smještena Austrijska galerija. Belvedere se zapravo sastoji od Donjeg i Gornjeg dvorca. Nekada je pripadao Evgeniju I Savoj-
skom, čuvenom vojskovođi austrijske vojske koji se istakao u borbi protiv Turaka u vrijeme opsade Beča, da mu je tadašnji austrijski vladar Leopold poklonio teren na kome je 1716. nasta-
la Donja palata, a 1722. Gornja. Dvorac je projektovao arhitekta Johan Lukas pod uticajem francuskog baroka, a vrtovi u okolini podsjećaju na one iz Versaja.Šenbrun- nekadašnja ljetna rezidencija Habzburgo-
vaca. Zemljište je pripadalo ovoj dinastiji još od 16. vijeka, ali je tek 1695. početa izgradnja, na zahtjev Leopolda I. Međutim, za slavu Šenbruna najzaslu-
žnija je Marija Terezija koja je sama učestvovala u dekoraciji palate, a od 1743. do 1749. nadgledala sve radove. Ovdje su živjeli i Napoleon i Marija Antonaeta. Tu su još i čuvena Soba ogledala, Kines-

ka i druge sobe. U dvorcu se nalazi i najstarije bečko pozorište i muzej kraljevskih kočija. Subotom i nedeljom bečlije obično dolaze u šetnju vrtovima Šenbruna u kojima se nalazi i Neptunova fontana.

http://www.znanje.org/i/i21/01iv01/0...rum%20nocu.jpg

Prosirena istorija Beca

Od mlađeg kamenog doba do rimskog logora

Doseljavanje i izgradnja naselja na prostoru današnjeg Beča, glavnog grada Austrije, a istovremeno i pokrajine, počelo je posle 5000. godine pre n.e. u mlađem kamenom dobu. Primer prvog doseljavanja je današnja oblast Antonshöhe u 23. bečkoj opštini, u šumskoj oblasti Maurer Wald koja je pod zaštitom države kao prirodni rezervat. Podunavska kultura se deli u dve glavne grupe, zapadnu i istočnu. Međutim, interesantna je činjenica da su u današnjem Beču nađeni ostaci iz obe grupe, između ostalih u krajevima Ober Sankt Fajt (Ober St. Veit) u 14. bečkoj opštini i kod parka Verthajmštajn (Wertheimstein) u 19. bečkoj opštini. Dakle, i pre nego sto je postojao grad, prostor Beča bio je kapija koja je povezivala Istok i Zapad.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten0.jpg
Iz 1800. godine pre n.e. potiču dokazi o takozvanim „ljudima sa zvonastim peharima“ („Glockenbecherleute “) u oblasti Beča koji su ovo ime dobili po tipičnom obliku keramike sa zaobljenim dnom. Prostor na koji se doseljavaju je gradska terasa koja se i danas još može raspoznati na strmoj padini blizu dela grada koji se naziva Marija am Geštade (Maria am Gestade), kao i kod Ruprehtove crkve (Ruprechtskirche) na Dunavskom kanalu. Sporno je međutim odakle potiče prvobitno ime Beča. Sigurno je samo da je naziv za Beč Wien izveden od keltskog naziva za jedno naselje u procesu koji je trajao više od hiljadu godina. Neki zastupaju verziju da je naziv Wien izveden od reči Vedunia (srpski: šumski potok, nemački: Waldbach) iz keltskog doba La-Téne u 4. veku pre n. e. i smatraju da je to bilo jedno naselje u današnjoj 3. opštini na desnoj obali rečice Vinflus (Wienfluss). Prema njihovoj teoriji, naziv Vedunia najpre je izmenjen u Veidinia, a od ovog je kasnije nastalo staronemačko Venia, Wenia ili Wennia i (srednjenemačko) Wienne, koje se i dan danas održalo u izgovoru dijalekatskog naziva za Beč „Wean“. Po ovoj teoriji, naziv Vindobona nema ništa zajedničko sa nazivom Wien. Ovome međutim protivreči jedna druga teorija, po kojoj se keltski „oppidum“ (srpski: gradić) na brdu Leopoldsberg zvao Vindobona, što u prevodu otprilike znači „belo tlo“ ili i „belo imanje“, i taj je naziv nakon toga pretrpeo nekoliko izmena (Vindovona, Vindovina, Vindomina, Videnica, Vidunji, Viden, Wienne, Wien).
Kako god da bilo: u 1. veku je u centralnom delu današnje 1. opštine (Inere Štat - Innere Stadt) u vreme vladavine imperatora Trajana nastao rimski vojni logor Vindobona, koji se graničio sa civilnim naseljem. Dok je Beč tada po površini bio mnogo manji nego današnji grad, Dunav je u to vreme bio mnogo bliži današnjem području grada. Tako je ulica Porcelangase (Porzellangasse), danas u 9. opštini, u tom periodu bila rukavac, današnja Lihtenštajnštrase (Liechtensteinstraße ) je bila ulica na adi uz obalu, a Zalcgris (Salzgries) u 1. opštini služila je kao pristajalište za brodove. Ostaci jednog kupališta sa podnim grejanjem (hipokaust) iz ovog perioda mogu se obići u Rimskim ruinama (Römische Ruinen) ispod Visoke tržnice (Hoher Markt).
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten1.jpg
Rimljani su zaslužni i za prvu plansku izgradnju ulica na prostoru Beča. Nemali broj glavnih ulica današnje saobraćajne mreže potiče iz tog doba. Naselje Vindobona je planskim otvaranjem sve više dobijalo na značaju i 212. godine dobija gradsko pravo (municipium), dok nije oko 400. godine pretrpelo teška oštećenja. Posledice: rimski doseljenici su povučeni iz Vindobone, a između 5. i 8. veka ostali su samo ostaci naselja između današnjeg Hoher Markta i Sankt Ruprechta kao osnove srednjovekovnog Beča.
U 7. veku je sve više Slovena i Avara prodiralo na prostor današnjeg Beča. Vindobona je konačno pripadala prošlosti. 881. godine se prvi put nailazi na naziv Venia (odnosno Weniam) za Beč.

Od naselja do grada

http://www.wieninternational.at/file...asisdaten0.jpg
U sledećih 250 godina se Venia polako, uprkos ugroženosti od strane Mađara, razvija u važan trgovinski centar Viennis odnosno Wienne. Ovaj razvoj se može pratiti na gradnji u oblasti između današnjih ulica Bekerštrase (Bäckerstraße) i Zonenfelsgase (Sonnenfelsgasse). Iako nesumnjivo postoji kontinuitet u naseljavanju, oko 1000. godine je budućnost naselja ipak još potpuno neizvesna. To se promenilo tek kada su Babenberzi, koji od 976. godine vladaju Austrijom, stekli vlasništvo nad gradom za vreme vladavine Leopolda III. Grad već dve godine kasnije biva označen nazivom „civitas“.
Nakon toga je značaj Beča stalno rastao, ne najmanje i zbog toga što Hajnrih II Jazomirgot (Heinrich II. Jasomirgott) oko 1150. godine svoju prestonicu premešta u Beč, gde podiže i manastir Šoten (Schottenkloster) i zamak Pfalc am Hof (Pfalz am Hof). Time Beč konačno dobija status grada. Krajem 12. veka je počelo prvo proširivanje ulica do današnje ulice Ringštrase (Ringstraße), a podignuti su i gradski bedemi. Za vreme vladavine vojvode Leopolda VI Slavnog (1198-1230) osnivani su brojni manastiri, zbog čega to doba važi i kao zlatno doba. Beč pored gradskog prava dobija i stovarišno pravo, čime je omogućena i tranzitna trgovina. Shodno tome trgovina u Beču, koji održava veze i sa Venecijom, doživljava značajan polet. Jedan od malobrojnih izvoznih artikala grada iz tog perioda bilo je vino koje su pravili vlasnici vinograda, tzv. „Berggenossen“ (vlasnici vinograda sa viteškim imanjima; prim. sastavljača). Vredna pomena bila je i odluka da se oformi gradska uprava od „24 najmudrija čoveka“. Tako je stvoreno prvo gradsko veće, a postojali su i „izabrani“, stotinak mudrih i poverljivih građana koji su obavljali dužnosti takozvanih notarskih svedoka. Gradonačelnik, prvobitno samo upravitelj finansijama grada, vremenom je postao najviši činovnik. Prvi gradonačelnik Beča čije se ime zna, bio je Konrad Poll 1282. godine.

Nova slika grada (1273–1500)

Nakon što je preminuo poslednji Babenbergovac 1246. godine, češki kralj Otokar II (Ottokar II. Przemysl) uspeo je da se domogne Austrije, a samim tim i Beča. Kao najmoćniji carski i izborni knez, on se nadao da će uz pomoć Pape doći i do carske krune.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten0.jpg
Kada je međutim 1273. godine Rudolf I Habsburški, otac svih kasnijih Habsburgovaca, kome su se podsmevali kao siromašnom grofu, izabran za rimskog cara, Otokar nije hteo da ga prizna do 1276. godine. No tada mu se konačno potčinio. Od te godine su Habsburgovci (više od 600 godina) uobličavali sliku grada. Ovo itekako može da se shvati bukvalno, jer je Rudolf bio prvi koji je u politiku carstva uključio i gradove i građanstvo. Razvijeno je finansijsko poslovanje, uvođeni su vanredni porezi radi nabavljanja novca; ukratko, prisutni su tragovi uvođenja ekonomsko-političkih mera.
1296. godine je Beč dobio novo gradsko pravo koje je označilo uvod u doba procvata grada, prekinuto kugom iz 1349. godine. U stvaranje metropole Beča ubrajalo se i stvaranje svetskih vladarskih institucija kao što su kovnica novca, sud, crkvene institucije, ali i osnovnih društvenih elemenata koji su se ticali građanskog prava, njegovog nasleđivanja i nasleđivanja nepokretne imovine, zatim uredbe koje su se odnosile na putujuće trgovce, „strane“ preduzetnike, kao i na jevrejsko stanovništvo koje je živelo u jednom getu, a naravno i rani razvoj obrazovnih slojeva zahvaljujući najstarijem univerzitetu na nemačkom govornom području.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten1.jpg
Bečki univerzitet, osnovan 1365. godine, i to u teškim uslovima - Karl IV se iz obzira prema Pragu protivio osnivanju Teološkog fakulteta – etablirao se sve više kao „sjajna negovateljica prirodnih nauka“ i (od 1500. godine) humanizma. U 14. veku je u gradu preovladao gotski stil, što se između ostalog vidi i na gotskoj gradnji katedrale Štefansdom (Stephansdom). Kako je grad kao centar habsburškog carstva uprkos privrednim krizama u 15. veku stalno rastao – između ostalog zahvaljujući činjenici da Beč 1438/1439. postaje prestonica Svetog Rimskog carstva i što 1469. godine postaje sedište biskupa – morao se proširivati, ali je to zbog Dunava bilo moguće samo ka zapadnoj strani. Osim mosta preko rečice Vinflus (Wienfluss), u 15. veku postojao je samo jedan drveni most iznad zapadnog rukavca Dunava na mestu današnjeg mosta Švedenbrike (Schwedenbrücke), koji je međutim zbog jakih poplava i površinskih struja stalno morao da bude obnavljan. Bez obzira na to, Beč je u kasnom srednjem veku bio jedan luksuzno uređeni grad, uzmimo za primer samo da su skoro sve ulice i trgovi bili obloženi pločnicima od mekog peščanika. Poseban „sudija za otpad“ brinuo je o čistoći grada, pre svega na pijačnim trgovima – zakonska mera koja u ono doba svakako nije postojala svuda. Kao prestonica nemačkih kraljeva i rimskog cara, u Beču je bio smešten i deo carske uprave, kao i centralni upravni organi Habsburškog carstva, koje je već bilo naraslo u veliku silu. Od 1485. do 1490. godine je oko 20.000 do 25.000 stanovnika Beča potpalo pod vlast mađarskog kralja Matije Korvina (Matthias Corvinus).

kuga, rat i sjajni uspon (1500-1700)

Kupovina u prodavnicama u današnjem smislu je u starom Beču bila ograničena na mali broj artikala, marame i vunene stvari su na primer mogle da se kupe pod zasvođenim tremovima u kućama trgovaca, dok su životne namirnice i opojna sredstva nuđeni na prodajnim štandovima pod vedrim nebom. Roba je postavljana na klupe (nemački: bank) odakle su je uveče sklanjali.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten0.jpg
Izraz „bank“ zadržao se i danas u značenju banke kao novčanog instituta ali takođe i u složenici „Flajšbank“ („Fleischbank“), koja znači mesarski panj, klanica. Imena robe koja se prodavala na pijacama ostala su u nazivima tih pijaca, pa se tako na staroj pijaci Kinmarktu (Kienmarkt), koja se nalazila kod današnjeg trga Ruprehtsplac (Ruprechtsplatz), prodavala borovina (nemačko Kien: borovina, luč) koju su siromašni koristili za osvetljenje, na Kolmarktu (Kohlmarkt) prodavao se ćumur (nemački Holzkohle: drveni ugljen, ćumur), na Vildpretmarktu (Wildprettmarkt) ulov iz lova (Wildprett: divljač). So je mogla da se dobije kod takozvanih „Zalclera“ na Zalcgrizu (Salzgries od nem. Salz), pekari su svoje proizvode prodavali u Pekarskoj ulici (Bäckerstraße) i na Grabenu. Na Grabenu se mogla dobiti i mlevena roba. Trgovci živinom i jajima kao i čuveni svinjski proizvodi porodice Ajpeldauer (Eipeldauer) nuđeni su sa druge strane Dunava.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten1.jpg
Borbe za slobodu staleža kao i stajanje na stranu različitih pretendenata (u užem smislu kneževa, koji polažu pravo na tron, prim. sastavljača) donosile su sve više zategnutosti i nemira u grad. Ovo je dovodilo do toga da su više puta gradonačelnici grada Beča morali da budu pogubljeni. Usred ovog unutrašnjeg razdora dolazi do Prve opsade Turaka, nakon što su ovi prethodno pokorili Mađare. Predvođeni sultanom Sulejmanom II, Turci su opsedali Beč od 27. septembra do 15. oktobra 1529. godine. Beč nije imao šta da ponudi u odbranu protiv 150.000 turskih vojnika, tek odbrambenu vojsku sa oko 2.100 vojnika i oko 9.000 kmetova kao i gradske bedeme iz 13. veka, koji do tada nijednom nisu bili sanirani. Uprkos ovome se Beč uspešno suprotstavio opsadi kao „granični grad protiv Otomanskog carstva“, nakon čega je nazvan „najjačom tvrđavom hrišćanstva“, a nakon Prve opsade je izgradnjom novog pojasa utvrđenja to i postao. Pored ovih bezbednosnih mera u Beču je izgrađena centralna vlast sa dvorskim savetnikom, dvorskom kancelarijom, dvorskom komorom i dvorskim ratnim savetom, koji je 1527. godine osnovao Ferdinand I. Pomoću ovih institucija grad je pedeset godina kasnije dobio administrativnu prevlast nad zemljama Češke krune, koja je u tadašnje vreme po procenama imala 4 miliona stanovnika. Inače, u ovo doba reformacije većina Bečlija je promenila veru u protestantsku. Potom su 1551. godine jezuiti pozvani u Beč, a u doba Rudolfa II, koji je vladao između 1576. i 1612. godine, započeta je kontrareformacija, nasilno i sistematsko preobraćanje natrag u katoličanstvo u oblastima koje su postale protestantske. Što se tiče slike grada, u 16. veku postojale su namere da se javna groblja premeste u predgrađa. S jedne strane zbog nedostatka mesta, s druge strane zbog sve jače svesti o higijeni. Stanovništvo se do 16. veka vodom snabdevalo isključivo preko kućnih bunara. Prvi zabeleženi vodovod podignut je oko 1553. godine. Ovaj „Zibenbrunski dvorski vodovod" snabdevao je carsku tvrđavu i nekoliko drugih zgrada u opštini Unutrašnji grad (Innere Stadt), a kasnije i opštinski bunar na trgu Margareten. 1565. godine nastao je i najstariji gradski vodovod, „Hernalski vodovod“, kojim je voda iz današnje 17. opštine bila dopremana do jednog bunara na Visokoj tržnici (Hoher Markt).
Uprkos higijenskim merama, kuga ni drugi put nije poštedela Beč. „Crna smrt“ je od decembra 1678. godine besnela gradom, počevši od tadašnjeg predgrađa Leopoldštat (Leopoldstadt), odnoseći živote u ogromnim brojevima, što su gradske vlasti najpre pokušale da zataškaju.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten2.jpg
U julu 1679. godine je „iskra pestilencije“ konačno preskočila gradske bedeme. Usledio je veliki broj smrtnih slučajeva, ali stvarni broj umrlih ni dan danas nije poznat. Prema tadašnjim izveštajima broj umrlih se kretao između 70.000 i 120.000, ali u zapisima o umrlima je ostala zabeležena smrt samo 8.000 ljudi. Propovednik Abraham iz Sankta Klare (Abraham a Sancta Clara) je 1680. godine u delu „Zapamti, Beču“ napisao: „Sve u svemu, nema sokaka, niti ulice, kojom besneća smrt nije prošla. Čitavog meseca oko Beča i u Beču se ništa nije videlo osim toga kako se mrtvi nose, mrtvi vode, mrtvi vuku, mrtvi sahranjuju.“ A miljenik krčmi, pevač, gajdaš i krčmarski pesnik „Dragi Augustin“ pričao je: „Inače je svaki dan bio svečana duga/A šta sada? Kuga, kuga!/Gnezdo leševa je nastalo i ostalo!/.../Ah, ti dragi Beču/Sve je nestalo!“
Tek što je prošla kuga, Beču je predstojao još jedan ispit. Druga opsada Turaka počela je 1683. godine i trajala je tri meseca. Vojska Velikog vezira **** Mustafe Paše brojala je 300.000 ljudi, ali Beč je još jednom uspeo da se odbrani uspešno, uprkos tome što je i dalje trpeo posledice kuge. Najviše zahvaljujući dobro izgrađenom utvrđenju, velikoj volji grofa Ernsta Ridigera fon Štarhemberga (Ernst Rüdiger von Starhemberg) i njegovih 11.000 vojnika, zatim i pomoći 5.000 građana i dobrovoljaca kao i pravovremenog pristizanja 70.000 vojnika odaslatih od kralja Poljske, Jana III Sobijeskog.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten3.jpg
Kraj opsade je za razvoj gradnje u Beču predstavljao pravi polet. Pored obnavljanja utvrđenja, barok je kao stil ostavio pečat na gradnju i ukrasio grad. Shodno tome, usledio je uspon čitavog grada Beča. Ovo je bilo i vreme kada je otvoren i prvi bečki kafe (Kaffeehaus). Georgu Francu Kolšickom (Georg Franz Kolschitzky) se često pripisuju zasluge za započinjanje kulture bečkog kafea, ali, kako se već duže vreme zna, ovo nije tačno. Za kafu se znalo od 1645. godine u Beču, a Jermen Johannes Diodato je na osnovu privilegije koju je imao 1685. godine otvorio prvi takav lokal u Beču. 1700. godine je već postojalo četiri kafea u Beču, a vlasnici su svi bili Jermeni ili Turci. Do 1714. godine je još sedam kafea počelo da radi. Veliki polet u kulturi bečkog kafea usledio je od sredine 18. veka. Dok je 1747. godine postojalo ukupno jedanaest koncesija, 1819. godine je postojalo već 150 kafea, a sto godina kasnije 1.202. To što se kafe razvio u žarište duhovnog života Beča zaslužan je Kramerski kafe u ulici Schlossergasse - povezuje Graben sa ulicom Goldschmiedgasse u 1. opštini - koji je od 1720. godine i štampao većinu nemačkih novina i časopisa, postojeće bečke žurnale, kao i najstariju novinu na svetu, bečki „Wiener Diarium“ (današnji „Wiener Zeitung“).

Carski grad sa autoritetom u Evropi (1700 - 1814/15)

http://www.wieninternational.at/file...asisdaten0.jpg
Beč se pre svega pod Karlom VI, poslednjim habsburškim muškim potomkom i njegovom ćerkom i prestolonaslednicom Marijom Terezijom razvio u baroknu velesilu i ugledni grad evropske veličine. Građene su raskošne barokne građevine koje su suštinski uticale na stvaranje nove slike grada, između ostalih vredno je spomenuti čuveni Belvedere po projektu J. L. fon Hildebranta, kao i Karlovu crkvu (Karlskirche) po projektu J.B. Fišera fon Erlaha (Fischer von Erlach), ali i Šenbrun (Schönbrunn), danas proglašen svetskim kulturnim dobrom, sa njegovim parkom urađenim u francuskom maniru, kao i glorijetom sa kolonadama rađenom u stilu ranog klasicizma. Arhitekta Fišer fon Erlah ujedinio je elemente forme italijanskog zrelog baroka, francuske klasike i kasne antike i iz toga stvorio novi, sopstveni stil, uglavnom uvek radeći preko osnovnog nacrta elipse. Delom „Nacrt jedne istorijske arhitekture“ (1721.) sastavio je prvu univerzalnu istoriju arhitekture. Njegov sin Jozef Emanuel okončao je rad na očevim građevinama, a svojim se gradnjama, na primer Bečke dvorske škole jahanja (Wiener Hofreitschule), približio francuskom klasicizmu.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten1.jpg
Marija Terezija je reformom unutrašnje uprave, po savetima grofa F.V. Haugvica (F.W. Haugwitz), stvorila takav politički sistem koji se u Austriji održao do 1848. godine. Organizovala je jedinstvenu centralnu vlast, uvela nove pokrajinske organe i veliki broj činovnika. Za vreme njene vladavine osetili su se počeci industrijalizacije i trgovine, uglavnom razvojem tekstilne industrije. 1768. godine naredila je izradu novog krivičnog zakonika („Constitutio Criminalis Theresiana“) a 1776. godine ukidanje kazne mučenjem, zatim ublažila i kaznu ropstva seljacima (koju je zatim Josif II potpuno ukinuo) i kulučenje (u procesu oslobađanja seljaka), ukinula oslobađanje plemstva i sveštenstva od poreza, crkvi postavila granice delanja u okvirima države. Ona zatim važi i kao osnivač narodnog školstva u Austriji. Uprkos svim ovim merama je ova žena, majka 16 dece, ipak držala određenu distancu prema prosvetiteljstvu, za razliku od njenog najstarijeg sina i prestolonaslednika Josifa II.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten2.jpg
Sve ove reforme i ekspanzije, kao što je izgradnja komercijalnih ulica oko Beča (na primeru ulica Briner (Brünner Straße), Prager (Prager Straße), Ungariše (Ungarische Straße), Triester (Triester Straße), Lincer (Linzer Straße)), uticale su na broj stanovnika u gradu. U drugoj polovini 18. veka u Beču je živelo (uključujući i predgrađa unutar bedema) oko 200.000 ljudi. Beč je time zauzimao četvrto mesto na skali najvećih evropskih gradova. Kao najvažniji grad Habsburškog carstva, Beč je u prvoj polovini 19. veka premašio Napulj po broju stanovnika i stao na treće mesto iza Londona i Pariza. Davanjem privilegija manufakturi za vreme vladavine Marije Terezije, ali i još oštrijim sprovođenjem reformi za vreme vladavine Josifa II, kao što su reforme uprave i saobraćaja, a pre svega takozvanim patentom o toleranciji (koji je nekatoličkim hrišćanima dozvoljavao da privatno praktikuju svoju religiju i priznavao im građanska prava; prim. sastavljača), stvorene su osnove za nastanak građanskog društva i njegovim predstavnicima u k. i k. monarhiji: privilegovanim trgovcima na veliko, industrijalcima, bankarima i inostranim doseljenicima. Osim toga je Beč postao centar evropske kulture; muzika dostiže vrhunac sa stubovima Bečke klasike, K. V. Glukom, J. Hajdnom, V. A. Mocartom, a i pozorište dobija sve više na značaju čemu je ne u maloj meri doprinelo pozorište koje je 1741. godine osnovala Marija Terezija i koje je 1776. godine Josif II proglasio narodnim pozorištem, „Theater an der Burg“ (kasnije dvorsko pozorište, današnji Burgteatar, koji je originalno bio smešten (do 1888.) u Balskoj kući (Ballhaus)).
Kraj 18. veka doneo je velike promene za velegrad Beč, u kom je 1771. godine otvorena berza. Barokna prestonica careva je 1804. godine postala glavni grad Austrijskog carstva. Godinu dana kasnije, a 1809. godine još jednom, Napoleonove trupe osvajaju Beč, što je za posledicu imalo strašnu glad. 1811. godine je prva kriza na berzi dovela do bankrota države, koja je mogla da se konsoliduje tek 1816. godine osnivanjem Nacionalne banke.
http://www.wieninternational.at/file...asisdaten3.jpg
No, ipak je 1814/15. Beč bio blistavo poprište Bečkog kongresa, onog susreta evropskih kneževa i državnika, koji su se nakon pada Napoleona I sastali pod predsedavajućim Klemensom Vencelom knezom od Meterniha (Klemens Wenzel Fürst von Metternich) kako bi odlučivali o novom uređenju Evrope. Mnogo manje pažnje privukao je 1814. godine pronalazak mašine za šivenje od strane stanovnika Beča Jozefa Maderšpergera. Genijalna osnovna ideja, da se beskrajni konci provlače kroz ušice na vrhu igle, ostao je i dan danas princip na osnovu kog funkcioniše mašina za šivenje. Madersperger međutim nije uspeo da unovči svoj pronalazak i 1850. godine je preminuo u potpunom siromaštvu.