Nova slika grada (1273–1500)

Nakon što je preminuo poslednji Babenbergovac 1246. godine, češki kralj Otokar II (Ottokar II. Przemysl) uspeo je da se domogne Austrije, a samim tim i Beča. Kao najmoćniji carski i izborni knez, on se nadao da će uz pomoć Pape doći i do carske krune.

Kada je međutim 1273. godine Rudolf I Habsburški, otac svih kasnijih Habsburgovaca, kome su se podsmevali kao siromašnom grofu, izabran za rimskog cara, Otokar nije hteo da ga prizna do 1276. godine. No tada mu se konačno potčinio. Od te godine su Habsburgovci (više od 600 godina) uobličavali sliku grada. Ovo itekako može da se shvati bukvalno, jer je Rudolf bio prvi koji je u politiku carstva uključio i gradove i građanstvo. Razvijeno je finansijsko poslovanje, uvođeni su vanredni porezi radi nabavljanja novca; ukratko, prisutni su tragovi uvođenja ekonomsko-političkih mera.
1296. godine je Beč dobio novo gradsko pravo koje je označilo uvod u doba procvata grada, prekinuto kugom iz 1349. godine. U stvaranje metropole Beča ubrajalo se i stvaranje svetskih vladarskih institucija kao što su kovnica novca, sud, crkvene institucije, ali i osnovnih društvenih elemenata koji su se ticali građanskog prava, njegovog nasleđivanja i nasleđivanja nepokretne imovine, zatim uredbe koje su se odnosile na putujuće trgovce, „strane“ preduzetnike, kao i na jevrejsko stanovništvo koje je živelo u jednom getu, a naravno i rani razvoj obrazovnih slojeva zahvaljujući najstarijem univerzitetu na nemačkom govornom području.

Bečki univerzitet, osnovan 1365. godine, i to u teškim uslovima - Karl IV se iz obzira prema Pragu protivio osnivanju Teološkog fakulteta – etablirao se sve više kao „sjajna negovateljica prirodnih nauka“ i (od 1500. godine) humanizma. U 14. veku je u gradu preovladao gotski stil, što se između ostalog vidi i na gotskoj gradnji katedrale Štefansdom (Stephansdom). Kako je grad kao centar habsburškog carstva uprkos privrednim krizama u 15. veku stalno rastao – između ostalog zahvaljujući činjenici da Beč 1438/1439. postaje prestonica Svetog Rimskog carstva i što 1469. godine postaje sedište biskupa – morao se proširivati, ali je to zbog Dunava bilo moguće samo ka zapadnoj strani. Osim mosta preko rečice Vinflus (Wienfluss), u 15. veku postojao je samo jedan drveni most iznad zapadnog rukavca Dunava na mestu današnjeg mosta Švedenbrike (Schwedenbrücke), koji je međutim zbog jakih poplava i površinskih struja stalno morao da bude obnavljan. Bez obzira na to, Beč je u kasnom srednjem veku bio jedan luksuzno uređeni grad, uzmimo za primer samo da su skoro sve ulice i trgovi bili obloženi pločnicima od mekog peščanika. Poseban „sudija za otpad“ brinuo je o čistoći grada, pre svega na pijačnim trgovima – zakonska mera koja u ono doba svakako nije postojala svuda. Kao prestonica nemačkih kraljeva i rimskog cara, u Beču je bio smešten i deo carske uprave, kao i centralni upravni organi Habsburškog carstva, koje je već bilo naraslo u veliku silu. Od 1485. do 1490. godine je oko 20.000 do 25.000 stanovnika Beča potpalo pod vlast mađarskog kralja Matije Korvina (Matthias Corvinus).