Beograd-Singidunum, treći deo
Published February 2, 2007 Castrum legionis 0 Comments

Rimski novac Carausius-a (Markus Aurelius Mausaius Carausius, rimski imperator, uzurpator, vladao od 287-293). Avers: IMP CARAVSIVS P F AVG, revers: LEG IIII FL = LEG(io) IIII FL(avia)

Ne verujem da ima nekoga, u Beogradu, da nije prošetao parkom Kalemegdan. Sigurno znate gde je Mali a gde Veliki Kalemegdan. Ako niste znali Mali Kalemegdan je desni deo parka, kad udjete iz Uzun Mirkove ulice, a Veliki Kalemgdan levo. Kada prodjete ovaj park, svejedno da li ste ušli u njega iz Uzun Mirkove ili Knez Mihailove ulice, ili… ispred vas će se isprečiti Beogradska tvrdjava: moćna i zastrašujuća svojom veličinom, brojnim kapijama, bastionima… i opekom koju vreme iz godine u godinu sve više nagriza.

A da li ste znali da je u jednom vremenu, na prostoru parka Kalemegdan i Beogradske tvrdjave a i u delu današnjeg grada, postojala jedna tvrdjava, koja svojim dimenzijama nadmašuje današnju Beogradsku tvrdjavu. Da postojala je! Ta tvrdjava i njeni delovi su samo, danas, delimično sačuvani. Tu tvrdjavu sagradili su legionari Rimske imperije i pripadnici rimske civilizacije, koja nam je u nasledje ostavila… pomenimo samo rimsko pravo i rimsku arhitekturu. I to u vreme kada se naš grad, Beograd, zvao Singidunum.

Kao i sve tvrdjave i Rimska tvrdjava imala je svoje kapije kroz koje se ulazilo u tvrdavu. E, kroz jednu od tih rimskih kapija ući ćemo i mi i to onom kojom se najlakše ulazilo u tvrdjavu (logor, castrum).

Ta rimska kapija nlazila se na jugoistočnoj strani rimske tvrdjave. Ali, gde se ona nalazila i da li je danas vidljiva? Na žalost ne, ali arheoliški je potvrdjena. Kad sam pisao o Rimskoj dvorani (Beograd-Singidunum, drugi deo) napisao sam da u podrumu Biblioteke grada Beograda ima rimskih ostaka arhitekture koji nisu vidljivi. Do Rimske dvorane (u kojoj su vidljivi ostaci bedema kastruma) nalazi se druga prostorija koja služi kao depo knjiga Biblioteke. U toj prostoriji, ispod današnjeg poda, konstatovana je jedna kula ove rimske kapije, dok je druga kula arheološki istražena, naspram Biblioteke, u parkiću gde se nalazi spomenik Milanu Rakiću (bacite nekad pogled na ovaj spomenik i na ulaz u Biblioteku, nije nekad loše u detaljima poznavati svoj grad). Prema tome, današnja Knez Mihailova ulica je deo rimske ulice kojom se ulazilo u rimsku tvrdjavu (rimski vojni logor-castrum) i to baš na mestu gde je Biblioteka grada Beograda, tačnije gde je ulaz iz Knez Mihailove ulice u Biblioteku. Na ovom mestu je početak Rimske tvrdjave-delimično sačuvane i na pojedinim mestima dosta dobro vidljive. Prisetite se, ako udjete na Kalemegdan iz Knez Mihailove, koliko vam treba vremena do prve kapije (Karadjordjeva kapija) Beogrdske tvrdjave.

Kroz ovu jugoistočnu kapiju rimskog vojnog logora prošli smo mi arheolozi, a njome su, četiri veka, prolazile generacije rimskih legionara - pripadnika IV Flavia legije sa visoko podignutom zastavom na kojoj je bio LAV - simbol legije (vidi gore sliku).