Odsek sadrži tri zbirke:

Zbirka Seobe naroda obuhvata period od poslednje četvrtine IV do sredine VII veka, i ima oko 1.000 predmeta vizantijskog i varvarskog porekla.

Zbirka srednjeg veka obuhvata period od ranog VII veka do turskog osvajanja Beograda 1521. godine i broji preko 2.000 predmeta pretežno srpskog porekla.

Austrijsko-turska zbirka odnosi se na period od početka XVI do početka XIX veka i ima preko 2.000 predmeta srpske izrade iz vremena strane vlasti, ali i onih čije je poreklo u Turskoj ili zapadnim zemljama.

Pečat za signiranje liturgijskog hleba

nepoznato nalazište
bronza, livenje
dužina 10,7 cm, širin 10,2 cm
prva polovina IV veka
IB AS/2019

Na gotovo jednakokrakom krstu zajedno je izliven grčki natpis u negativu: ΑΝΤΟΝΙΑΣ ΚΑΣΤΑΣ. Na poleđini je ostatak drške. Slobodan prevod teksta mogao bi glasiti "Budite Antonijevi" ili "Vratite se Antoniju" kao uputstvo Svetog Atanasija stanovnicima arijanskog Singidunuma kada je 344. godine prošao kroz grad odnoseći mošti nekih od Singidunumskih mučenika za Akvileju a ostavljajući pečat za signiranje euharističkog hleba.

Žižak

temelji patrijaršije
glina, kalup
dužina 12,8 cm, širina 8,5 cm
druga polovina vi veka
IB AS/223

Na kružnom diskosu, operveženom plastičnim rebrom, su reljefne figure Sv. Konstantina i Sv. Jelene u stavu orante sa krstom između nimbova. Drugi reljefni krst je na kljunu a treći na dnu prstenaste stope. Kako žižak nema direktnih analogija a scena na disku spada u krug najstarijih sa hrišćanskom ikonografijom na ovom tlu, najverovatnije je da je svetiljka napravljena u tada episkopskom gradu Singidunumu za potrebe neke crkve, po nalogu nekog iz krugova višeg lokalnog sveštenstva.

Kalup za livenje nakita

Vinča, lokalitet "Reka" iskopavanje 1984. na podu slovenske kuće
kamen, urezivanje
dužina 9 cm, širina 6,4 cm
prva polovina VII veka
IB AS/2371

U kalupu su livene mrežasto ukrašene trake za prstenje, eliptične i kružne alke za lančiće i romboidni okovi koji su mogli poslužiti i kao delovi ogrlica. Na podu iste kuće pronađen je još jedan kameni kalup za livenje naušnica i već pripremljeni komadi kamena iste vrste za pravljenje drugih kalupa. U srednjem Podunavlju toga doba za sada nije poznat drugi nalaz slovenske radionice za livenje nakita.

Krst relikvijar

nepoznato nalazište
bronza, livenje, urezivanje
visina 10 cm, širina 5,8 cm
IX - XI vek
IB AS/23

Aversna strana enkolpiona sa urezanom Bogorodicom orantom, Isusom Hristom i dvojicom svetitelja. Iznad oreola Bogorodice urezano veliko slovo M. Relikvijar je napravljen u domaćoj radionici po ugledu na vizantijski predložak kakvim je u episkopskom sedištu Beograda toga doba raspolagalo pravoverno sveštenstvo i u njima čuvalo čestice Svetih moštiju.

Deo ostave nakita i novca

Nepoznato nalazište, otkup
srebro, filigran, umetanje staklene paste i ametista – ukras za grudi
srebro, filigran, granulacija – naušnice
prečnik 8,2 cm, dužina trepetljika 5,1 cm – ukras za grudi,
veličina lunule 6 x 3,2 cm – naušnice
XVI - XVII vek
IB AT/1436-ukras za grudi, AT/1418-naušnice

Ostava se sastoji od srebrnog nakita koji čine tri para naušnica i jedna pojedinačna, lanac za povezivanje naušnica, dve aplike, ukras za grudi, dva ukrasa za glavu i osam ukrasnih igala, kao i 57 srebrnih novčića iskovanih u raznim evropskim državama između 1581. i 1662. godine. Ostava je prvobitno bila pohranjena u glinenoj posudi, najverovatnije u sedmoj deceniji XVII veka.

Pehar

Jakovo, lokalitet "Kormadin", iskopavanja 1956., grob br. 3.
providno, bezbojno staklo, duvano sa mehurićima,
lepljenje stope i apliciranje izvlačenih niti
visina 12,3 cm, prečnik dna 4,1 cm, prečnik otvora 7,4 cm
sredina VI veka
IB AS/2177

Zvonasti pehar na niskoj, valjkastoj nozi ima naglašenu stopu plastičnim rebrom kakvim je ojačan i otvor. Spiralno aplicirana nit od istog stakla gušće je raspoređena pri obodu i dnu, negde se prepliće. Čaša potiče iz neke vizantijske radionice u Siriji ili Egiptu i na teritoriju Singidunuma prispela je redovnim uvozom na vizantijski limes

Čaša

Nepoznato nalazište
srebro, pozlata, livenje, iskucavanje, urezivanje, lemljenje
visina 3,5 cm, prečnik otvora 11 cm, prečnik medaljona 4 cm
kraj XIV – početak XV veka
IB AS/2016

Poluloptasti recipijent je preko šest segmenata pri obodu oblikovan u latice. Masivni, kružni medaljon na sredini dna ima liveni motiv osmolatično rascvetalog krsta u kvadratnoj borduri talasaste ivice. Drška, profilisana ka unutrašnjoj strani spolja ima urezanu lozicu, a na vezi sa obodom loptasto dugme. Sa spoljne strane zdela ima uzan pojas zareza koji prate donju liniju segmenata. Čaša je služila za vino verovatno na dvoru despota Stefana Lazarevića tokom prve četvrtine XV veka.

Par naušnica

Mirijevo, lokalitet "Ćurtovo brdo", slučajan nalaz
srebro, filigran, granulacija, lemljenje
prečnik karike 4 cm, dužina jagode 2 cm
kraj XII – početak XIII veka
IB AS/2

Na kružnim, otvorenim karikama je po jedna šuplja, bikonična jagoda sastavljena iz dva među sobom granulama povezana konusa. Svaka od kupa ukrašena je kružićima nalemljene filigranske žice.

Par naušnica

Muzej Vinče
Vinča, lokalitet "Beli Breg" iskopavanja 1979., grob 548
srebro, livenje, granulacija
prečnik karike 3 cm
XII vek
IB S 116

Na kružnim, otvorenim karikama je po jedna okrugla, granulama prekrivena jagoda fiksirana na sredini donjeg dela karike navojima filigranske žice. Istraživač čuvenog praistorijskog nalazišta u Vinči, Miloje Vasić zabeležio je još 1906. godine starosrpsko groblje na ovom mestu a vodio njegovo istraživanje 1911. i 1912. god. Od 1978. do 1983. god. iskopavanja te velike, dugotrajne ( IX-XVII vek ) nekropole nastavila je Gordana Marjanović-Vujović i otkrila još 713 grobova koji zajedno sa ranije istraženim čine samo deo najvećeg srednjovekovnog srpskog groblja na teritoriji Beograda.
Dijadema

Muzej Vinče
Vinča, lokalitet "Beli Breg" iskopavanja 1978. grob 63
srebro, livenje, iskucavanje
dimenzija pločica 1x1 cm
XII vek
IB S 10

Kvadratne pločice dijademe, sa perforacijama na uglovima za prišivanje i iskucanom polukalotom po sredini bile su u dva niza aplicirane na kožnu ili traku od tkanine i tako nošene preko sredine čela kao počelica ili je traka bila na kosi nad čelom te pridržavala veo, kao dijadema.




Prikazani predmeti pripadaju Arheoloskom odeljenju Srednjeg veka iz Vince