Citat:
citat od bokiii
|
ovo je sa wikipedie
Zrnov
Spomenik Neznanom junaku,mesto gde se nekad nalazio grad Zrnov.
Zrnov ili Zrnovan je bio srednjovekovna tvrdjava smestena na najvisem vrhu Avale (511m nmv.). Na vrhu su jos Rimljani podigli utvrdu, a kasnije su Srbi tu sazidali tvrdjavu, koju su potom Osmanlije prosirile i ojacale za potrebe napada na Beograd. U gradu je prema legendi stolovao, u pesmama opevani, Porca od Avale.Ostaci utvrdjenja su sruseni dinamitom 1934. godine da bi se na tom mestu sagradio mauzolej Spomenik Neznanom Junaku, ciji je autor bio vajar Ivan Mestrovic.
1 Proslost Zrnova
2 Izgled Zrnova
2.1 Razvoj Zrnova
3 Zrnov danas
4
5 Literatura
Proslost Zrnova
Najstarije utvrdjenje na vrhu Avale podigli su Rimljani da kontrolisali prilaz Singidunumu,ali i da bi zastitili svoje rudnike koje su imali na obroncima Avale,stotinak metara ispod samog vrha.
Na mestu nekadasnje rimske utvrde,podigli su Srbi u srednjem veku utvrdjenje koje Osmanlije zauzimaju 1442.godine,ojacavsi mu tada istocni i juzni deo bedema. Medjutim vec 1444.godine bivaju primorani segedinskim primirijem na obnovu srpske despotovine i vracanje utvrda Srbima. Medju vracenim gradovima pored Golupca,Krusevca i Novog Brda,nasao se i Zrnov. Posle smrti Janosa Hunjadija i Djurdja Smederevca 1456.godine Osmanlije ponovo krecu na Srbiju i 1458.godine zauzimaju Zrnov u pokusaju da osvoje Beograd, sto im ne polazi za rukom. Posle toga Hodi pasa prosiruje tvrdjavu dodatnim bedemom i suvim sancem stvorivsi od Zrnova tvrdjavu za uznemiravanje Beograda koji se nalazio u madjarskim rukama.Od ove uloge tvrdjave odnosno imena Havala,sto znaci smetnja, koji su mu Osmanlije nadenule cela planina je dobila ime Avala.Madjari su 1515.godine pokusali da zauzmu Zrnov uz pomoc artiljerije,ali se taj njihov pokusaj okoncao potpunim porazom i gubitkom teske artiljerije.Sa padom Beograda 1521.godine Zrnov pocinje da gubi svoj strateski znacaj.
Ne zna se do kada se tacno u Zrnovu nalazila vojna posada,ali se pretpostavlja da je utvrda napustena u XVIII veku od kada je prepustena zubu vremena.Dosta dobro ocuvani ostaci grada su 1934.godine dignuti u vazduh da bi se na vrhu Avale podigao spomenik vojnicima poginulim u prvom svetskom ratu. Kompleks spomenika Neznanom Junaku podignut je po nacrtima najveceg vajara kraljevine Jugoslavije Ivana Mestrovica.
Izgled Zrnova
Zrnov se sastoji od:
Gornjeg grada, koji predstavlja srpsku tvrdjavu sa malim osmanlijskim prosirenjem(1442.)
Donjeg grada, koji sacinjava bedem koji prati oblik padine i nadovezuje se na Mali grad oko koga se nalazi suvi sanac(posle 1458.)
Mali grad ima osnovu izduzenog pravilnog petougla koji se prostire pravcem severozapad-jugoistok koji odgovara polozaju danasnjeg spomenika Neznanom Junaku.Ceo severozapadni bedem zapravo predstavlja jaka utvrdjena kula,oblika nepravilnog polukruga,koja je zapravo glavni stit, posto je okrenuta niz greben ka najlaksem prilazu utvrdi,koji odgovara danasnjem ste*****tu koje spaja stub sa barjakom sa samim spomenikom.Od te jake kule se bedemi polako sire ka vrhu na kome se nalaze dve polukruzne kule jedna naspram druge.Odatle se bedemi polako suzavaju do ravnog jugoistocnog dela bedema,na cijoj se sredini nalazi polukruzna kula,dok se u juznom temenu petougla nalazi cetvrtasta kula-kapija.
Bedem koji opasuje i formira Donji grad pocinje od jake kule na jugozapad i pravi polukrug ka jugu da bi se potom dodatno izduzio ka jugoistoku prateci padinu,posle cega se okrece i gotovo pravolinijski ide na severozapad dok se ne spoji sa bedemom Malog grada.Oko cele tvrdjave se nalazi suvi sanac koji po obliku prati spoljnu liniju bedema.Ulazna kapija u tvrdjavu smestena je na najjugozapadnijoj tacci bedema odnosno na sredini polukruznog dela.
Razvoj Zrnova
Najstariji deo Zrnova predstavlja Mali grad bez dve kule na jugoistocnom bedemu.Podignut je srednjevekovnoj Srbiji,ali se ne moze blize odrediti doba njegove gradnje.
Hodi pasa 1442.godine ojacava istocni bedem od polukruzne kule do jugoistocnog bedema,dodavsi polukruznu kulu na sred jugoistocnog bedema i cetvrtastu kula-kapiju na juznom kraju bedema.
Poslednju fazu izgradnje Zrnova predstavlja dodavanje bedema i kopanje suvog sanca oko celog grada koje se odigralo posle 1458.godine.
Zrnov danas
Vidljivih ostataka Zrnova danas nema.Ceo prostor nekadasnje tvrdjave je posle dizanja u vazduh zaravnjen i zabetoniran i na njemu se danas nalazi sam spomenik Neznanom Junaku.Podatke o izgledu tvrdjave danas su dostupni u vidu zapisa starih hronicara(Dj. Boskovic),radova Aleksandra Deroka i nekoliko fotografija koje se nalaze u Narodnom muzeju u Beogradu.