Trebinje

Republika Srpska
Vredno arheološko otkriće u Trebinju
Na groblju otkrivena antička grobnica
Autor: Vedran Mihojević | Foto:V. Mihojević | 14.10.2008. - 05:00
Na groblju otkrivena antička grobnica

TREBINJE - Meštani trebinjskog naselja Zasad, sasvim slučajno, kopajući u mesnom groblju, naišli su najpre na zid a zatim i na svod stare antičke grobnice koja datira iz prvih vekova naše ere, što se dovodi u vezu sa “Ljetopisom popa Dukljanina” u kome se pominje prestonica drevne Travunije, odnosno, Trebinjskog kraljevstva, gde je sahranjen i Pavlimir, osnivač Dubrovnika.

“Prvo smo naišli na zid i nije nam bilo mnogo čudno, ali kad smo naišli i na svod predložio sam da se radovi obustave i da se o svemu obaveste Vladika Grigorije i Vladika Atanasije. U trenutku kada smo ovo otkrili osetio sam neizmernu sreću, jer je u jednom momentu otkriveno bezbroj prohujalih vekova, a moja sreća je bila još veća kada sam video radost Vladike Atanasija koji je odmah došao da vidi o čemu se radi”, rekao je Zdravko Bodiroga koji je i ranije imao slična iskustva sa iskopinama.
Prema rečima stručnjaka iz trebinjskog Muzeja, iskopina je jako malo oštećena, tako da su stručni radovi vrlo brzo nastavljeni.
“Imam iskustva sa gotovo identičnim kasnoantičkim grobnicama u Petrovom polju nadomak Trebinja. Tražio sam hram, jer grobnice iz tog vremena mogu pripadati i paganskom periodu i hrišćanstvu. Najčešće se nalaze u okviru neke bazilike, crkve. Nisam dugo bio u dilemi, jer sam, istog dana kada je počelo iskopavanje, sa jednim radnikom naišao na apsidu, čiji se oblik odmah ocrtao”, kaže arheolog Đorđo Odavić koji je naglasio da su, daljim istraživanjem, pronađeni delovi ostale arhitekture, odnosno, istočni i severni dio toga hrama.
Grobnica je, kako su otkrili arheolozi, ozidana “na ćemer” i to sigom, kamenom neobičnim za hercegovački karst što potvrđuje ranije tvrdnje istoričara, da je njen majdan nekada davno ipak postojao u Lastvi nadomak Trebinja i okolini Gacka. Zanimljivo je i to da je, pored kostiju koje su bile u ovoj grobnici i za koje se pretpostavlja da su možda bile svešteničke i za pokoj čije duše meštani pale sveće na ovom mestu, pronađeno i dosta pokretnog arheološkog materijala, fragmenata amfora iz prvog veka, keramike sa jasnim simbolom krsta, koji datiraju od četvrtog do šestog veka. O rekonstrukciji oblika i izgleda crkve Odavić kaže da je to moguće uraditi samo delimično jer zbog okolnih grobnica iz savremenog perioda nije moguće otkopati njenu kompletnu arhitekturu.
“Izvukli smo severnu širinu i kada bi tu dimenziju poredili sa dimenzijama Sabornog hrama u Trebinju, širina bi bila gotovo ista. Možete onda misliti o kakvom objektu je reč, naročito kada se zna kada je pravljen”, objašnjava Odavić.
Nalazi govore da je pronađen veliki hram, odnosno, kasnoantička bazilika, kakve, doduše, ima i u Petrovom polju, Tvrdošu, Paniku kod Bileće, ali nigde tako velikih dimenzija. Postoje indicije da je hram eventualno bio centar “minicipiuma”, gradskog naselja jer je i okolo, u samom Zasadskom polju, nađeno dosta arheološkog materijala koji govori tome u prilog.